شاید معروف ترین متنی که در آن به نحوست یک ماه اشاره شده ، همان شرح کوتاهی است که مرحوم شیخ عباس قمی صاحب کتاب شریف مفاتیح الجنان درباره ی ماه صفر در آداب و ادعیه آن ذکر کرده است اما سوال آن جاست آیا ماه صفر یا هیچ ماه یا روزی ذاتا نحس و نامبارک است؟
بی شک عدم پرداخت و جواب به این سوال و سوالات مشابه راه را برای شیوع بیشتر خرافات از سویی یا خدای ناخواسته بی اعتمادی به روایات دینی باز می کند.
واقعیت درباره ی این  سوال و سوالات مشابه در زمینه سعد و نحس ساعات و روزها ، جنبه های علمی و بعضا تاریخی دارد که برخی از آن ها عبارتند از:
1-    جنبه علمی:
بسیاری از علمای علم نجوم و همچنین دانشمندان علوم نوین و فرا نوین ، با مشاهده ی تغییر رفتار موجودات در ساعات و موقعیت های مختلف زمانی به تازگی متوجه اموری شدند که به لحاظ علمی گرچه ریشه های آن هنوز برای ما به  وضوح باز نشده اما به لحاظ تجربی قابل مشاهده است.
یعنی اگر در زمانی ، توجه به قمر در عقرب بودن یا به بیان دیگر قرار گرفتن ماه در صورت فلکی عقرب و یا قرار گرفتن خورشید در موقعیت شرف خود( شرف الشمس) امری غیبی و بی سند تلقی می شد دانشمندان امروز با مشاهده ی روانشناسی متوجه جنبه های تاثیر کرات آسمانی و جایگاه زمین در هستی در زمان های مختلف شده اند و به بیان یکی از اندیشه وران ، هنگامی که طلوع ماه در پدیده ای به نام جزر و مد این همه آب را جابجا می نماید ، چگونه نمی توان به تاثیر حرکت ماه و خورشید در انسانی که دو سوم بدنش را آب تشکیل می دهد ، شک داشت؟
بنابر این از این جنبه  می توان ماه صفر را مورد بررسی علمی قرار داد.
2-    جنبه تاریخی:
اعراب در تاریخ به چهار ماه الهی ارزش می گذاشتند که این چهار ماه عبارتند از رجب، محرم، ذی حجه و ذی قعده .
در بین این چهار ماه ، سه ماه کاملا در کنار هم بودند و در این ماه ها اعراب نسبت به جنگ اقدامی نمی کردند . پس طبیعی است که جنگ های ویران گری که در سه ماه مزبور متوقف بوده در ماه بعد از آن با انرژی و ویرانگری مضاعف دنبال شود. از این حیث ماه صفر به دلیل شروع بسیاری از جنگ ها و رخداد بسیاری از کشتارها در آن مورد نکوهش طبع و فرهنگ خیال انگیز عرب واقع می شده است.
در این فرهنگ ، ماه صفر ماه پایان صلح و موسم شروع بسیاری از نبردهای بزرگ برای تاریخ عرب بوده و به همین دلیل هم بی جهت نیست اگر آن را ماه نحسی مورد نظر بگیرند.
3-    جنبه دینی:
از جنبه ی دینی نیز ، ماه صفر موسم و یادآور خاطرات بسیار تلخی برای تاریخ اسلام است.بی شک همانطوری که روز و وقت مرگ هر پدری برای فرزندان مورد علاقه اش نحس و ناپسند محسوب می شود ، مسلمانان هم حق دارند ماهی که در روزهای آن پدر امت حضرت ختمی مرتبت محمد مصطفی(ص)بیمار بوده و در آن از دنیا می روند را نا خوش و نا پسند بداند.
از دیگر خاطرات تلخ دینی در این ماه ، می توان به مسمومیت امام حسن مجتبی و امام رضا علیهما سلام و شهادت هر دو بزرگوار در این ماه اشاره نمود و باز از دوران تلخ اسارت خاندان امام حسین(ع) در دمشق مرکز حکومت ستمگر اموی یاد نمود که بر اساس تاریخ از سخت ترین و تاریک ترین روزهای سپری شده خاندان رسالت است.
در این روزها ، بساط شکنجه ی اسرای خاندان نبی گسترده بود و سر مقدس امام حسین (ع) و مبانی اصیل اسلام مانند نبوت پیامبر توسط یزید این معاویه مورد شدید ترین اهانت ها قرار گرفت.اهانت هایی که در تاریخ جهان کمتر نمونه ای می توان برای آن یافت.
طبیعی است که این خاطرات تلخ از ماه صفر، به عنوان ماهی غمناک تصویر سازی کرده باشد و آن را به عنوان ماهی ناپسند مطرح کرده باشد.
با این حال با توجه به امر بزرگان دین باید ماه صفر نیز بهانه ای برای نزدیکی خدا، انفاق و صدقه های مکرر برای دفع بلا از دوست داران خاندان رسالت باشد و بتوان از این همه تاریخ و عبرت ، سرمایه ای برای انفاق و مهربانی بیشتر جست ...