آدم ها وقتی کودک هستند، دلشان می خواهد بدانند که وقتی شب ها خوابند ، چه می گذرد؟و این کنجکاوی حتی در بزرگسالی هم برای خیلی ها باقی می ماند.
به همین دلیل وقتی کسی روز را خوب خوابیده باشد و شب ، بیداری به سرش زده باشد ،ممکن است واهمه را کنار گذاشته در دریای زندگی شبانه ی شهر و روستا شناور شد.
جایی که در آن تحرک هنوز جریان دارد،جایی که در آن معدود شب روان با هدف تر می رانند . شبی که در ان پلیس و بیمارستان و پایانه تعطیلی ندارد.
کسی از راه می آید و کسی از راه می رود، اما چون سکوت و خلوتی برقرار است ، جریان خون اجتماع در آرامش بیشتری روانه می شود و ادم ها و چیزهایی که در این ساعات آرامش زمان و زمین در تب و تابند بیشتر به نظر می آیند.
اما با این حال در ورای این جامعه ی آرام و خفته ، دنیایی انسان ساخته وجود دارد که با خفتن آدمها در پرده شب ، گویی تحرک بیشتری به خود می گیرد و آدم ها گاه در میان بستر نیز در آن به سرعت باد از این سوی گیتی به آن سوی دیگر روانه می شوند.

زندگی در دنیای مجازی گرچه در کشور ما سابقه ی کمتر بیست ساله دارد اما در این سال ها جای پشت بام تابستان و کرسی زمستان را برای تنهایی های شبانه پر کرده و شب نشینی به سبک اینترنت ، گوشه ای از فرهنگ جهانی امروز ما را تشکیل داده است.

شناخت این دنیای زیستی که در آن رسانه ها بیش از هر چیزی دارای نقش و اثرند ، برای فهم کلیت فرهنگ و تمدن بشری ،امری لازم و بسیار با اهمیت است.چه این که این سبک زندگی به زودی با تشری به همه ابعاد زندگی باعث تغییرات ملموس و بعضا نگران کننده در فرهنگ عموم و سبک زندگی کرده و بیش از پیش خواهد کرد.

زمانی برای رهایی

تمرکز بحث این مجال به نیمه های شب متمرکز بر رهایی جامعه در این ساعات از تکالیف و برنامه های عادی است وهمین رهایی زمانی در جلوه گاه فکری به بعد عملی نیز تشری پیدا می کند ، شخصیتی رها از همه ی اجبارهای زیستی برای افراد شکل می گیرد و این شاید مهم ترین جذابیت فضای اینترنت برای افراد است.

در اینجا اینترنت به عنوان ابزار کار، بانک ، وسیله ارسال و مراسلات و یا دیگر کارکردهای آن مطرح نیست ،بلکه در ساعات نیمه شب ساحتی برای تشکیل یک جامعه فربه رها از همه قیدهای اجبار می باشد.

در واقع انسان بدون هیچ محدودیتی در این زمان می تواند زن یا مرد باشد. ازدواج کرده باشد یا نه و حتی سن و سالی هم برای خودت انتخاب کند.

فرهنگ دنیای مجازی هم بر همین اساس ، آگاهانه تر از زمان های مشابه در دنیای واقعی است . زیرا کاربر اینترنت قبل از ورود به آن همه چیز هویت جدیدش را خودش انتخاب کرده است.

او برای خود، هویتی می سازد که دروغ نیست  ، چون متناسب با میل و کشش درونی اوست و واقعیت هم ندارد ، چون ممکن است ،به خاطر آزادی بیشتر ، برابر با هویت حقیقی اش نباشد و به این خاطر چه خوب نام این زندگی ، زندگی مجازی نهاده شده است.

بررسی فضای مجازی و کنش افراد در آن به ویژه در ساعات فراغت شب به این دلیل اهمیت دارد که افراد به دلیل همین رهایی، خالص ترین رفتارهای خودشان را بروز می دهند و می توان بر این اساس خیلی خوب به این معنا نزدیک شد که فرهنگ عمومی جوانان ما یعنی دانش، گرایش و رفتار آن ها به چه سمت و سویی می رود.

بزرگراه شلوغ تنهایی

در شهر تهران بزرگ ، بزرگراه شهید همت ، یکی از پرتردد ترین اتوبان های شهر است که در نیمه های شب هم از بک نقطه ی آن در هر دقیقه 10 تا 15 خودرو رد می شود . اما با این حال تصور این هم بسیار دشوار است که در یک قالب وبلاگ فارسی مانند بلاگفا به تنهایی – حال آن که قالب های زیاد دیگری مانند پرشین بلاگ، بلاگ اسکای، میهن بلاگ و... نیز خدمات ویلاگ فارسی ارائه می شود ، در ساعات انتهایی شب در هر دقیقه گاه بیش از 100 وبلاگ به روز می شوند.
به فاصله ی یکی دو ثانیه که در صفحه نخست این بلاگر ، صفحه را به روز آوری( رفرش) کنید ، متوجه می شوید که به چه سرعتی وبلاگ های روزآمد شده تغییر می کنند.

ورود به یکی از این وبلاگ ها، آغاز سفر در یکی از شخصی ترین رسانه های گروهی است.رسانه ای که به قدر حوصله سازنده اش زیبا ، پر امکانات و حتی چند رسانه ای است و به اندازه مهارت های ارتباطی صاحبش به جاهای دیگر وصل شده است.

در عین حال هویت مجازی هر یک از وبلاگ نویسان ، اجازه داده که متناسب با دغدغه هایشان به سمت و سویی که می خواهند بروند.
یکی از مشخصات دیگر رسانه ای دنیای وبلاگ نویسان ، اظهار نظر یا کامنت گذاشتن است.

در بررسی های جدیدی که در پایان نامه های رسانه ای در خصوص وبلاگ های فارسی در یک مقطع زمانی صورت گرفته ، تحقیقات بوم نگاری(ethnographic research) – و نه آماری – نشان می دهد ،اظهار نظرهایی که برای هر مطلب صورت می گیرد ،ضرورتا درباره ی همان مطلب نیست. بلکه گویی محاوره و مکالمه ای بین افراد با صاحب وبلاگ است و بنابر این تقریبا هیچ ربطی به متن وبلاگ ندارد و این نشان می دهد که عمدتا مطالب وبلاگ های خوانده نمی شود و وبلاگ نویس طبیعتا در دنیای مجازی با خودش حرف می زند.


دنیای که باید مدام رصد شود

وبلاگ نویسی و حضور در سالن های چت به ویژه در ساعات پایانی شب ، همانطوری که در این مجال مورد اشاره قرار گرفت ؛ پشت صحنه ی واکنش های جامعه و به ویژه جوانان به زندگی و روزگار خود آن هاست و به همین دلیل بررسی دقیق آن ها روشی هوشمندانه برای رصد افکار عمومی جوانان و سلیقه های رسانه ای آن هاست.

به عنوان مثال ، یکی از این بررسی ها که به مقدار زیادی جنبه روانشناسی و زیبایی شناسی فرهنگی دارد، گرایش های بصری وبلاگ نویسان به قالب های مختلف است.

نکته ی بسیار هشدار دهنده ای که در دنیای اینترنت ،هر کسی را  متاثر می کند ، تولید و عرضه ی قالب ها و تم های وب به صورت رایگان از سوی اماکنی نا معلوم است که وبلاگ های جوانان را بیش از پیش به سمت فضاهای بصری سیاه ، خشن و بعضا جنسی هدایت می کند.

یعنی در این فضای مجازی بسیار دیده شده که قالب های بسیار خشن و مهیج ،با عکس های بعضا موهون یا به ظاهر عاشقانه به رایگان در اختیار افراد قرار داده می شود.

زمینه ی ذهنی اکثریت جوانان ما گرچه مذهبی است و نمایه هایی از این زمینه در قالب گرایش به خدا، اذکار مقدس و تبریک و تسلیت های دینی را می توان در وبلاگ های ایرانی به فراوانی دید ، با این حال شیوع اپیدمی قالب های نامقدس رایگان عمدتا وارداتی در دنیای وبلاگ، تضاد عجیبی را رقم زده که باید درباره ی آن به خوبی فکر کرد و درباره ی پیامدهای فرهنگی آن – یعنی تهاجم فرهنگی از راه قالب بلاگ – بسیار هوشیار بود.

یکی دیگر از زمینه های فرهنگی  بزرگراه تنهایی دنیای مجازی برای افراد،استفاده از کد نویسی هایی است که می تواند ، رنگ، صدا و فیلم را در خدمت رسانه ی نوظهور قرار دهد.

شاید این بزرگترین حسن وبلاگ های فارسی است که در مجموع این صداهای شاد و غمگین،عشق موضوع اول نغمه های ایرانی است و در واقعیت هویت ذهنی،هنوز جوان ایرانی موسیقی های عمدتا زیر زمینی غیر اخلاقی را نپذیرفته است.

در میان موضوعات هم باز عشق موضوع اول است و باز بررسی محتوایی تحلیل ها ، نیک نشان می دهد که چقدر جامعه ی ما در موضوع و حیطه ی عشق نیازمند اطلاعات درست و مشاوره های ارزشمند است و به نحوی آحاد جامعه احساسی ما در این زمینه ،کاملا بدون قالب و بدون ارزش به زیست عمدتا زیر زمینی خود ادامه می دهد.البته با ادبیاتی خاص که حاصل شکستن قواعد اصلی ادبیات، کوتاه نگاری ، تغییر رسم الخط به نظور جلب توجه بیشتر و بالاخره نمادها و نمایه های نوظهوری است که هر روز توسط همین وبلاگ نویس ها اختراع می شود و یا توسط آدم هایی که خیلی زودتر از ما به فکر کنترل فرهنگ وبلاگ نویسان افتاده بودند به نحو کاملا نفوذی القا می گردد.

ما و زیر پوست رسانه

ویژگی اصلی وب 2 تعاملی بودن آن است و این وجدان رسانه ای است که به شدت هوشمند شده و می تواند در عین تاثیر پذیری از جامعه ی ما به جامعه ی ما در بلند مدت فرهنگ ، ادبیات، سلیقه ، گرایش و فهمی تازه از دنیای مجازی و در نهایت دنیای حقیقی بدهد.

واقعیت این است که تصمیم سازان و برنامه ریزان سایبری ما روشی جز فیلترینگ و مسابقه گذاشتن برای حضور در دنیای مجازی را برنگزیده اند  و این دو متاسفانه از ساده ترین عواملی است که حالا مدت ها جامعه نه از آن تاثیر گرفته و به آن فکر می کند