گوهر ذات (www.dehnadi.ir )

در هفته های اخیر یکی از مهمترین اخبار حوزه ی رسانه های الکترونیک و مجازی فیلتر شدن یکی از پر طرفدارترین سایت های خبری تحلیلی وابسته به یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی بود که در نهایت تعجب به دستور مقام قضایی به دلیل عدم نظارت کافی به بخش اظهار نظر مخاطبین یا به اصطلاح همان کامنت ها مطالبش ، توقیف شده بود.

کامنت گذاشتن یا اظهار نظر مخاطبین درباره ی یک مطلب یکی از مشخصه های رسانه های نسل جدید است که در آن مخاطب نه به عنوان یک عامل غیر موثر ، بلکه در لحظه ای که مورد خطاب قرار می گیرد توانایی دارد که نسبت به آن اظهار نظر کند و محبوبیت و عدم محبوبیت آن را برای خودش تعیین نماید.

با این حال از آن جا که اظهار نظر ، هر آن چه باشد مانند اصل خبر و مطلب منتشر می شود و دیگران از آن مطلع می شوند ، نمی توان آن را مطلقا آزاد  تلقی کرد ، چه بسا همه ی اتفاقاتی که می تواند اصل آزادی خبر رسانی را تحت تاثیر قرار داده  و محدود نماید برای اظهار نظر هم به صورت شدید تر قابل اعمال باشد زیرا چه بسا بر خلاف آن که نوشته ی نویسنده ی هر مطلبی در فضای روزنامه نگاری سایبر قابل پیگرد باشد ، پیگیری اطلاعاتی که هر چند درست یا نادرست در قالب کامنت  و اظهار نظر منتشر می شود به این آسانی ها هم نباشد.

شاید به همین دلیل هم باشد که بسیاری از سایت های غریبه و آشنا به جای پیگیری حرف های بی پایه ترشان از طریق تولید مطلب، که طبیعتا مسئولیت خود را به همراه دارد ، از طریق کامنت گذاشتن برای مطالب خودشان یا دیگران خیلی از حرف هایی که نمی توانند رسما بزنند را به صورت حاشیه نوشته ی مطالب ارائه می کنند.

سرک کشیدن به ویژه به  بسیاری از سایت های سیاسی منتقد ، و تحلیل محتوای آن ها به سادگی نشان دهنده چنین رویه ای است که سایت مزبور بخشی از اهداف خود را در بیان مطالب از طریق مهندسی اظهار نظرها( یعنی منتشر کردن اظهار نظرهایی که در جهت هدف اوست و منتشر نکردن اظهار نظرهای دیگر) یا در نهایت تاسف ، با کامنت و اظهار نظر سازی دنبال می کند.

به عنوان مثال در یکی از همین سایت ها، که ظاهرا رویکردی اصلاح طلبانه دارد ، به عمد هر تصویری از معضلات اجتماعی یا برخورد انتظامی با شرارت ، صف های طولانی خرید بنزین یا مرغ و گوشت،تصاویر صحنه های اعدام متجاوزین به عنف و قاچاقچیان و سایر تصاویری که عمدتا دیدن آن مطلوب نظر نیست را به صورت بدون شرح و بعضا با تیترهای متظاهرانه که نشان گر حمایت سایت از اقدام مزبور باشد منتشر می کند و بار هر گونه انتقاد، اعتراض ، اهانت و هجو موضوع بر گردن اظهار نظر کنندگان واقعی و یا اظهار نظرهای ساختگی می افتد.

و یا در سایت دیگر ، مطلبی که بر اساس نرم افزار شمارش کلیک مطالب 50 بازدید هم نداشته ، 30 اظهار نظر دارد که به خوبی گویای این است که اساسا چه رویه ای است.

مطلب دیگری که شاید در امر اظهار نظر های مربوط به مطالب رسانه های مجازی به ویژه در کشورما ایران جالب توجه و قابل تامل است ،اظهار نظر کرده از هر دری و با هر صلاحیتی است که البته بیش از هر چیز یک مشکل مرتبط با فرهنگ عمومی کشور است.

یعنی به عبارتی بسیار دیده شده که در یک مطلب پیچیده علمی تا پروژه ای تاریخی و سیاسی در سایت های مختلف ، مورد چنان اظهار نظر های عجیب و غریبی قرار می گیرند که گویی عده ای قسم خورده اند درباره ی همه چیز و همه کس نظر بدهند.

به نظر می رسد ، فرهنگ اظهار نظر در همه ی عرصه ها و از طریفی شفافیت تولید و انتشار اظهار نظر در شرایط جدید روزنامه نگاری الکترونیک از موارد و مسائلی باشد که به لحاظ رسانه ای و فکری باید بیش از این روی آن دقت داشت و آن را تا زمانی که بتواند راهنمای واقعی ما روزنامه نگاران در عرصه ی تولید مطلب و تحلیل جامعه ی ما باشد،بیشتر مورد دقت قرار داد.