تحول فرهنگی در سایه عقد اخوت
.
به غیر آموزه هایی نظری و گفتاوردهای منقولی که در میان کتب حدیثی و روایت های کهن ما را به ذهنیت بالا و بزرگ معصومین وصل کرده و عقل های آماده و تشنه معارف را در بحر بی پایان فهم اهل بیت غوطه ور می سازد. سپهر احکام و آداب نیز در صدد فراهم کردن جلوه های عینی همان چیزی است که اهل بیت تئوری آن را در قالب حدیث و روایت به ما آموخته اند.
در واقع هر گوشه ای از سیره و آداب ،راهی است که از طریق تمرین و ممارست و به کار بستن آموزش های کلامی در زندگی بتوانیم رفتار گفتار خود را هر چه بهتر و بیشتر در راستای آن اهداف قرار دهیم.
از جمله ی این اداب و سنت ها که از اعمال مربوط به عید سعید غدیر خم بر شمرده شده است عهد اخوت یا پیمان براداری است .
در این فرهنگ ارزشمند بنا بر این است که دوستداران حضرت امیرمومنان به شکرانه اتمام رسالت و اکمال دین، دست در دست هم نهاده و محبت و ولایت خود نسبت به بندگان نیک خدا را با محبت و علاقه بین هم نوعان خود کامل نمایند.
این سنت حسنه نمایانگر آن است که در سپهر نگرش اسلامی بدون محبت بین افراد جامعه دستیابی به ولایت نیکان و ارتباط با خداوند میسر نیست و یا به عبارت دیگر اگر غدیری هست و امامتی ماندگار می شود برای آن است جامعه یکپارچه شود و بین مردم محبت اخوت حاکم باشد.
چنانچه حضرت فاطمه نیز در مسجد مدینه در خطبه ی معروفه خود نیز بر این معنا پای می فشردند که خداوند امامت ما برای وحدت و یکپارچگی اجتماعی واجب نمود.
پیوند بحث عهد اخوت یا پیمان برادری با غدیر از سوی دیگر این پیام مهم را در دل خود دارد که شیعه بودن یعنی مسئولیت اجتماعی درباره یکدیگر .یعنی این که مذهب پدیده ای صرفا عبادی شخصی نیست، بلکه آغاز یک تعهد عمیق عاطفی و انسانی نسبت به دیگران است.
در این نگره شیعیان در فرهنگ خود باید به موازات آغاز شیعه بودن، مسئولیت های سنگین اخوت و دوست داشتن یکدیگر را فرا گرفته و رعایت نمایند.
چنانچه در فرهنگ عمیق و کهن اسلامی زمانی که پیامبر بین مسلمانان پیمان برادری بستند و هر یک از مهاجرین را با یکی از انصار برادر نموده و سرانجام بین خود و امیر مومنان در دنیا و آخرت پیمان برادری بست مقرر بود که هر یک از برادران برای رفع نیازهای مالی و اجتماعی برادر دیگرش هر اقدامی که لازم بود را صورت دهد و این قدر این حقوق گسترده بود که گویی انتظار می رفت برادری از برادر دینی اش ارث ببرد.
این مکانیزم فرهنگی در روزهای حساس صدر اسلام به عنوان یکی از روش های مهم رفع تنگناهای اجتماعی و حتا اقتصادی مطرح شده بود و توانست یاور جامعه نوپای اسلامی در سال های دشوار شکل گیری جامعه اسلامی و حکومت دینی باشد و این فرهنگ به عنوان سنت روز غدیر به عنوان مسئولیت شیعه بودن مطرح گردید.
بازتجربه ی چنین نگره ای شاید بتواند امروز نیز عهد اخوت را به راهی برای توسعه و گشایش جامعه ی اسلامی تبدیل کرده و به الگوی توسعه ی اسلامی برنامه ای پویا و ریشه دار و باهدف بیفزاید .
سنتی که می خواهد از حرکتی استحبابی و نمادین به برنامه های برای زندگی اجتماعی تبدیل گردد